Ortodontik Tedavini
Invisalign (Telsiz Ortodonti)
Ortodontik tedavilerde gelinen en son teknolojilerden biri olan Invisalign, size özel yapılmış şeffaf plaklar (aligner) ile dişlerinizi düzeltmek için uygulanan telsiz ortodontik tedavidir. Telsiz ortodontik tedavi fırsatını sunan invisalign’ın en önemli tercih edilme nedeni, dişlerinizin çapraşıklığını düzeltirken ortodontik tedavi gördüğünüzün belli olmamasıdır.
Porselen Diş Teli
Dişlerin ön yüzeylerine braket denilen kare şeklinde, ufak, porselen (şeffaf) tutucu parçaların sabitlenmesi ve bu braketlerin içerisine yerleştirilen diş telleri yardımı ile çapraşık durumdaki dişlerin düzeltilmesini sağlayan tedavidir. Porselen braketler beyaz renkte olduğu için daha az belli olurlar. Metal diş tellerine göre daha estetik görüntüdedirler.
Metal Diş Teli
Dişlerin ön yüzeylerine braket denilen kare şeklinde, ufak, paslanmaz çelikten yapılan tutucu parçaların sabitlenmesi ve bu braketlerin içerisine yerleştirilen diş telleri yardımı ile çapraşık durumdaki dişlerin düzeltilmesini sağlayan tedavidir. Metal diş telleri gülümsendiği zaman belli oldukları için estetik açıdan daha az tercih edilir.
Takıp Çıkartmalı (damaklık) Apareyler
Çocuklarımızın ilk muayenesi için ne zaman ortodonti uzmanına başvurmalıyız?
Ağızda kalıcı dişlerin çıkmaya başladığı 6-8 yaşlarında ilk muayene için ortodonti uzmanına başvurulmalıdır. Bu yaşlarda ortodontik problemlerin ilk belirtileri ortaya çıkabilmektedir.
6-8 yaş arası çocuklarda bir ortodonti uzmanına başvurulması gereken durumlar
Erken muayene neden önemlidir?
Erken yaşta yapılan ortodontik muayene ileride meydana gelebilecek problemleri önlemeye yardımcı olabileceği gibi doğru tedavi zamanlamasının da tespit edilmesini sağlamaktadır.
Ortodontik tedaviye başlama yaşı nedir?
Genellikle ortodontik tedaviler 9 ila 12 yaşları arasında süt dişlerin düşüp yerine daimi dişler geldiğinde başlamaktadır. Bazı durumlarda ise erken dönem ortodontik uygulamalar gelecekte yapılacak tedaviyi kolaylaştırabilir ya da tedavi gereksinimi tamamen ortadan kaldırabilir. Bu durumlar:
Şiddetli çapraşıklıklar;
Çenelerin tüm daimi dişlerin sığamayacağı kadar küçük olduğu durumlarda çeneler takıp çıkarmalı apareyler (damaklık) kullanılarak genişletilebilir ya da diş çekimi yapılabilir. Bu durum ileride diş telleri ile yapılacak tedavilerin süresini kısaltmaktadır.
Şiddetli ön çapraz kapanış;
Alt ön dişler üst ön dişlerinin önünde yer alıyorsa bu durum problemin asıl sebebine göre damaklık ya da ağız dışı apareyler ile düzeltilebilmektedir.
Üst dişlerin önde yer alması;
Bu durum üst dişlerde kırığa sebep olabilmektedir. Damaklıklar ile tedavi edilebilmektedir.
Zararlı alışkanlıkların tedavi edilmesi;
Parmak emme: Genellikle 2-4 yaşları arasında terkedilmesi beklenir. Eğer terk edilmezse parmak emme ile oluşan basınç ile üst ön dişlerin ileri doğru fırlaması ve damaklarda şekil bozuklukları meydana gelebilmektedir.
Dil itimli yutkunma;
Yutkunma esnasında dilin dişler arasından dışarı çıkmasıdır. Oluşan basınç sayesinde dişler öne doğru fırlamaktadır.
Ağız solunumu;
Alt ve üst çenelerin anormal büyümesine sebep olabilmektedir.
Takıp çıkarmalı apareyler can acıtır mı?
Hayır, can acıtmaz. Birkaç gün içerisinde damağın bir parçası gibi kabullenilir.
Damaklık kırılır ya da kaybolursa ne yapılmalıdır?
Vakit kaybetmeden kendi ortodonti uzmanına başvurulmalıdır. Tedavi ile sağlanan değişikliğin korunabilmesi için mutlaka yeni aparey yapılmalıdır. Yoksa çeneler eski durumuna geri dönebilir.
Ortodontik aparey (damaklık) ne kadar süre ile kullanılır?
Genellikle bu tip apareylerin düzenli kullanımı ile 6-8 ayda gerekli düzelme elde edilir. Daha sonra elde edilen düzelmenin korunması için 6 ay boyunca aparey geceleri kullandırılır.
Aparey nasıl temizlenmelidir?
Aparey su ve diş fırçası yardımı ile temizlenmelidir. Macun ya da sabun kullanmaya gerek yoktur.
Yemek yerken aparey kullanılabilir mi?
Bu tip apareyler genellikle doktorunuz farklı bir kullanım şekli önermediyse yemekler ve diş fırçalama haricinde sürekli kullanılır.
Damaklık çıkarıldığında nerede saklanmalıdır?
Apareyler ağızdan çıkarıldıktan sonra muhakkak doktorunuz tarafından verilen kutular içinde saklanmalıdır. Kesinlikle peçeteye sarılmamalıdır. Peçeteye sarıldığında sıklıkla yanlışlıkla çöpe atılabilmektedir.
Ortodontik Tedavi
Sabit ortodontik tedavi (diş teli tedavisi) nedir?
Bütün süt dişleri düşmüş ve daimi dişler ağıza yerleştikten sonra (ortalama 12 yaş) uygulanan ortodontik tedavidir. Dişlerin ön yüzeylerine braket denilen kare şeklinde, ufak, paslanmaz çelikten yapılan veya porselen (şeffaf) tutucu parçaların sabitlenmesi ve bu braketlerin içerisine yerleştirilen diş telleri yardımı ile çapraşık durumdaki dişlerin düzeltilmesini sağlayan ortalama 1.5 -2.5 yıl süren tedavidir.
Ortodontik tedavide kullanılan braket çeşitleri nelerdir?
Ortodontik tedavilerde metal (paslanmaz çelik) veya porselen (şeffaf) braketler veya diğer bir adı ile diş telleri kullanılır. Bu diş telleri dişlerin ön yüzlerine uygulanır.
Dişlerin iç yüzeyine uygulanan sisteme ise lingual ortodonti denilmektedir. Bu sistemde diş tellerinin hepsi iç tarafta olduğundan dışardan tel gözükmez.
Son dönemlerde klasik braket sistemlerinin yanı sıra kapaklı braketler üretilmeye başlanmıştır. Kapaklı braketlerde diş hareket hızı klasik sisteme göre daha hızlıdır. Kapaklı braketlerin de yine şeffaf ve metal olanları vardır.
Braketlerin alternatifi olarak şeffaf plaklarla (invisalign) da ortodontik tedaviler yapılabilmektedir. Bu tedavide diş teli yani braketlerin yerine dişleri saran şeffaf plaklar kullanılmaktadır. Kuvvet diş teli yerine bu plaklar vasıtasıyla dişlere iletilir.
Sabit ortodontik tedavi dişlerime zarar verir mi?
Ortodontik tedavi dişlere zarar veren bir tedavi değildir aksine dişlerin düzgün konumlanmalarını sağlayarak daha düzgün bir ağız içi dengesi sağlanmasına yardımcı olur.
Sabit ortodontik tedavi dişlerimi çürütür mü?
Ortodontik tedavinin dişleri çürütme gibi bir yan etkisi yoktur. Dişlerin çürümesi ağız temizliğinin yeterli miktarda sağlanmamasından ötürü ortodontik tedavi görülse de görülmese de ortaya çıkacak bir sonuçtur. Buradaki en önemli husus diş telleri ağzımızdayken temizliğe gösterilmesi gereken özendir.
Sabit ortodontik tedavi dişlerimin rengini değiştirir mi/ sarartır mı?
Diş teli tedavileri dişlerin rengini değiştirmez. Renk değişikliğinin görülmesinin sebebi beslenme alışkanlıkları (kola,çay,kahve,sigara,şarap vb),ağız temizliğinin yetersizliğinden meydana gelir.
Ortodontik tedavi için sağlam dişlerin çekilmesi bana mantıklı gelmiyor?
Bize en çok sorulan sorulardan birisidir. Hatta hastalarımız çekimsiz ortodontik tedavi yapacak hekim arayışı içine girer. Daha açıklayıcı olması için örnek vermek gerekirse bir çok tanıdığımız kişinin 20 yaş dişleri çapraşıklık yaratma riski, ağız hijyeni veya yerinin olmamasından dolayı çekilir. Ama sonuç olarak onlarda sağlam dişlerdir. Ortodontistler de; çekim kararında hem profil hem de simetriyi hem de yer darlığından dolayı ortodontik diş çekimi kararı verir.
Dişler çekildikten sonra boşluk kalır mı?
Hayır kalmaz. Dişler çekildikten sonra diş telleri ile ön ve arkada bulunan dişler kaydırılarak çekim boşlukları kapatılır. Ortodontiste muayene olduğunuzda ondan ortodontik vaka (çekimli) örnekleri isteyebilirsiniz.
Ortodontik tedavi sırasında diş telleri konuşmamı kötü şekilde etkiler mi?
Dişlerin ön yüzeylerinden destek alınarak yapılan ortodontik tedaviler kişinin konuşmasını etkilemez.
Ortodontik tedavilerde kontrole gelme sıklığım ne olacak?
Ortodontik tedavilerde kontrol muayenelerinin aralığı 4-6 hafta arasında değişir. Çekimli ortodontik tedavilerde bu süre ilk aylarda daha sık olabilmektedir.
Braketlerim (diş tellerim) sökülürken dişlerim zarar görür mü?
Braketlerin (diş tellerinin) sökümü esnasında dişler zarar görmez. Braketler çıkartılırken yapıştırıcı madde diş yüzeyinden ayrılır. Diş minesinden kayıp görülmez. Diş telleri söküldükten sonra mutlaka temizleme ve cila işlemleri yapılmalıdır.
Diş tellerim çıktıktan sonra çapraşıklığım geri döner mi?
Diş tellerinin söküm aşamasında ön 6-8 dişin dil tarafından tutunan ince bir tel (sabitleyici tel) ile dişler birbirlerine sabitlenir. Böylece elde edilen sonucun geri dönmesi önlenmiş olur. Bu tel kesinlikle dışarıdan gözükmez. Ortodontik tedavi bittikten sonra mutlaka ortodontistinizin size ön gördüğü kontrollere mutlaka uymaya çalışın.
Bu sabitleyici tel konuşmamı bozacak mı?
Genellikle ortodonti hastalarımız bu tele 1 hafta içinde alışır hatta varlığını unutur. Bu sabitleyici teller konuşmanızı etkileyecek kadar kalın değildir.
Sabitleyici diş telimin kenarı koptu ne yapmalıyım ?
Olabildiğince erken dönemde, dişin uyumu bozulmadan ortodontistinize başvurun.
Sabitleyici diş telim tamamen çıktı ne yapmalıyım?
Sabitleyicinin tamamen yerinden çıkması dişlerin 1-2 gün içinde dahi hafif çapraşıklığın geri dönmesine sebep olabilir. Bu sebeple en kısa zamanda yenisini yaptırmak için ortodontistinizden randevu alın.
Bu sabitleyici diş teli ne kadar ağzımda kalacak?
Bu telin ortalama olarak en az 5 yıl ağızda kalması tercih edilir. Bazı durumlarda ömür boyu kullanımı gerekir ortodontistiniz bu konu ile ilgili sizi bilgilendirecektir.
Invisalign Tedavisi (Telsiz Ortodontik Tedavi)
Diş teli olmadan dişler nasıl hareket ediyor?
Dişlerin hareket edilmesi istenen pozisyona göre seri şeklinde invisalign plakları üretilir. Her bir plak 0.05 mm’ lik hareket yaratır. Plaklar 15 gün boyunca takılır ve sonrasında diğer plağa geçilir.
Diş hareketine göre nasıl şeffaf plaklar üretiliyor?
Doktorunuz ağzınızdan ölçü alacak ve bu ölçüler CAD-CAM sistemi denilen 3 boyutlu tarama yöntemi ile bilgisayar ortamına aktarılacaktır. Sanal ortama aktarılmış olan dişler bilgisayar simülasyonu ile hareket ettirilir. Her bir 0.05 mm lik harekete göre şeffaf plak üretilir.
Invisalign tedavim öncesinde tedavi sonunu görebilecek miyim?
Evet. Tedavi planınız sanal ortamda oluşturulduktan sonra tedavi sonunu üç boyutlu olarak görebilirsiniz.
Herkes invisalign yaptırabilir mi?
Hem erişkinlere hem de genç ve çocuklara uygulanabilen bir ortodontik tedavidir. Fakat Invisalign tedavisine uygun olup olmadığınız ancak doktorunuzun muayenesi sonucunda netleşir. Orta ve hafif diş çapraşıklıkları invisalign ile tedavi edilebilir. Diş çekimi yapılması gereken bir ortodontik tedavi invisalign ile tedavi edilemez. Fakat çalışmalar bu yönde de devam etmektedir. Teknoloji geliştikçe çekimli tedavilerde invisalign ile tedavi edilecektir.
Peki çocuğum kaç yaşına geldiğinde invisalign tedavisi görebilir?
Çocuğunuz bütün süt dişlerini düşürmüş ve en azından 2. büyük azı dişlerinin kısmi olarak sürmüş olması gerekmektedir. Bu da ortalama 13-14 yaş civarına denk gelmektedir.
Invisalign tedavisinin en büyük avantajı nedir?
Invisalign’in en önemli özelliği, günlük yaşamınızı olumsuz anlamda kesinlikle etkilemiyor olmasıdır.
Öncelikle, Invisalign ağzınızda hemen hemen hiç görünmez ve tedavi süresince istediğiniz gibi gülmeye devam edebilirsiniz.
Plaklarınızı yemek yerken, bir şey içerken ya da diş fırçalarken kolayca çıkartabilir, dilediğiniz yemeği yiyebilirsiniz.
Tedavi metalsiz yapıldığı, yumuşak plaklar kullanıldığı için diş ve diş etlerinizi rahatsız edecek bir durum yaşamazsınız.
Invisalign, hem gençlere hem de yetişkinlere rahatlıkla uygulanabilir.
Invisalign tedavisinde ağrım olacak mı?
Dişlerin hareket edebilmesi için bir kuvvet uygulanması gerekmektedir. Şeffaf plakları ilk defa taktığınızda bir baskı hissedeceksiniz. Dişleriniz bu baskıya kısa bir süre sonra adapte olacaktır.
Invisalign tedavimde kontrollerim ne sıklıkta olacak?
Kontrolleriniz ayda bir olacaktır. Her kontrolde size 2 adet yeni şeffaf plak teslim edilecektir. Şeffaf plaklar 15 günde bir değiştirilir. Örneğin tedaviniz için 20 plak üretilmiş ise tedaviniz 10 aylık bir süreye denk gelecektir.
Şeffaf plakları ne kadar süre ile takmam lazım?
Şeffaf plakları günde ortalama 20 saat takmanız gerekir. Sadece yemek yerken çıkartmanız önerilmektedir. Onun dışında çok önemli bir toplantı gibi en fazla 1-2 saatlik bir süre zarfında da çıkarabilirsiniz.
Bir şeyler içerken şeffaf plaklarımı çıkartmam gerekir mi?
Normal sıcaklıkta veya serin içecekler içebilirsiniz fakat çay gibi sıcak şeyler içerken çıkartmanız önerilir. Invisalign plakları thermoplastik olduğundan sıcakta deforme olabilir.
İnsanlar ağzımdaki invisalign plaklarını fark eder mi?
Tedavi olan hastalarımızdan aldığımız geri dönüşler kendileri söylemediği sürece kimsenin ağızlarında bir plak olduğunu fark etmediği yönünde. Bir çok hasta yemek yerken çıkartıldığında arkadaşların “ağzında bir şey mi vardı senin?” diye tepki aldığını söyler.
Invisalign tedavisi konuşmamı etkiler mi?
1-2 günlük alışma dönemini geçirdikten sonra bir sıkıntı yaşamazsınız. Eğer bir toplantıda çok uzun süre konuşmanız gerekecekse 1-2 saatliğine invisalign plaklarını çıkartabilirsiniz.
Invisalign plaklarımın bakımını nasıl yapacağım?
Her sabah ve akşam invisalign plaklarınızı ılık suyun altında diş fırçası ile temizleyebilirsiniz.
Sigara içiyorum şeffaf plaklarım sararır mı?
Eğer çok içiyorsanız belli bir zamandan sonra sigara içmeyen bir kişiye göre şeffaf plaklarınız da sararma olacaktır. Fakat invisalign plaklarınızı 15 günde bir değiştireceğiniz için bu sararma aşırı olmayacaktır.
Normal diş teli ile mi yoksa invisalign (telsiz ortodontik tedavi) ile mi tedavi daha kısa sürer?
Tedavi süresi vakaya göre değişmektedir. Fakat invisalign tedavisinde bilgisayar teknolojisi kullanıldığından hareket istenmeyen bölgeye kuvvet uygulanmaz. Hafif ve orta çapraşıklıklar da kullanıldığı için de invisalign tedavi süresi normal ortodontik tedavi süresine göre nispeten daha kısa olabilmektedir.
Yine hastalarımızda gözlemlediğimiz bir durum olarak şunu söyleyebiliriz invisalign tedavisi yani telsiz ortodontik tedavi görenlerin tedavinin ne zaman biteceği şeklinde bir kaygıları olmamaktadır.
Invisalign tedavi ücretleri pahalı mıdır?
Hemen hemen hiç gözükmediği için normal diş teli tedavisine göre pahalı bir yöntemdir.
Invisalign tedavime hemen başlayabiliyor muyum?
Ölçülerinizin yurt dışına gönderimi, tedavi planınızın online sistemle oluşturulması ve invisalign plakların üretilip gümrükten geçmesi 1-1,5 ay sürebilir. Bu süre bir dezavantaj gibi gözükse de tedavinin başında tedavinizin sonu (zaman dahil) bellidir.
Invisalign tedavimden önce bir hazırlık yapılması gerekiyor mu?
Evet. Invisalign tedavisine başlamadan önce bütün çürüklerin temizlenmiş olması, diş taşlarının temizlenmiş olması ağız içindeki tüm bakım işlemlerinin bitmiş olması gerekmektedir. Doktorunuz duruma göre bazen 20 yaş dişlerinizin çekimini invisalign tedavisinden önce isteyebilir. Ölçü alındıktan sonra ağızda herhangi bir işlem uygulanmaz. Köprü, implant gibi protetik işlemler invisalign tedavisi bittikten sonra yapılır.
Invisalign aligner’larında plastik malzeme imalatında kullanılan Bisphenol-A var mı?
Invisalign aligner’ları, bebek biberonlarında ve pet şişelerde kullanılan ve birçok sağlık sorununa yol açtığı için Kanada, USA ve Avrupa Birliği tarafından kullanımı yasaklanan Bisphenol-A veya fitalat (phthalates) maddelerini kesinlikle içermemektedir. Bu yüzden, Invisalign tedavisini yaşamınızın her döneminde, hamilelik, süt verme dahil güvenle yaptırabilirsiniz.
Invisalign tedavim bittikten sonra herhangi bir işlem yapılıyor mu?
Invisalign tedaviniz bittikten sonra (bütün ortodontik tedaviler için geçerli) dişlerinizi iç tarafına çok ince “retainer” denilen sabitleyici teller takılır. Bu ince tel kesinlikle dışarıdan gözükmez. Dişleriniz de herhangi bir oynama veya geri dönme olmaması için takılır. Süresini ortodontistiniz size açıklayacaktır.
Ortodontik Tedavilerde Yaşın Önemi
Ortodontik problemler iki türlüdür.
-
Dişsel olan problemlerdir. Bunları; çapraşıklık, eğik dişler, aralıklı dişler, dönük dişler olarak sayabiliriz.
-
İskeletsel olan problemlerdir. Bunlar da üst çenenin veya alt çenenin normalden önde olması, ön açık kapanış gibi problemlerdir
Bu iki problemden sadece biri görülebilirken aynı anda ikiside görülebilir.
Dişsel problemlerde yaş sınırlaması yoktur. Yani birey 55 yaşında olsa dahi ağızda sağlıklı kemik ve yeterli miktarda diş varsa ortodontik tedavi görebilir. Çünkü dişler hayat boyu hareket edebilir.
Fakat kişide iskeletsel problem varsa tedavide yaş çok önemli bir kriterdir. Örnek verirsek büyüme gelişme çağında olan (10-15 yaş) ve alt çenesi geride olan bir çocuğun alt çenesi ortodontik aygıtlarla ileri alınabilir. Bu tedavi çocuğun iskeletsel büyüme potansiyeli kullanılarak yapılmaktadır. Erkeklerde büyüme gelişim 17 yaşlarda iyice yavaşlamaya başlarken kızlarda bu 16 yaş civarında sona erer. 10-15 yaş arası iskeletin hızlı geliştiği bir dönemdir ve bu dönemlerde iskeletsel problemler ortodonti uzmanı tarafından kolaylıkla tedavi edilebilir.
Peki büyüme gelişim çağı geçmiş ve iskeletsel problem mevcut ise ne yapılır? Yine tedavi edilebilir. Fakat bu sefer geride olan alt çeneyi ortodontist değil plastik cerrah çene ameliyatı yaparak ileriye alır. Ortodontist alt ve üst çeneyi muntazam bir şekilde dizerken plastik cerrah iskeletsel bozukluğu tedavi eder. Plastik cerrahın yaptığı bu işleme ortognatik cerrahi (Orthognathic surgery) denilmektedir.
Ortodontide yaşın önemini özetlersek
Ortodontik tedavi her yaşta yapılabilen bir tedavidir.
Yaş sadece ortodontik tedavinin planlaması veya şeklini değiştirir.